ACEM KÖFTESİ (VAN)

Van yöresinin nefis Acem köftesi nasıl yapılır? Tarihi kültür mirası olarak bazı farklılıklarla Van ve Tebriz mutfağında yapılan pirinçli sulu köfte tarifleri içinde değişik bir köfte Van köftesi... İşte Acem köftesi Van usulü resimli tarifi...

Acem Köftesi Tarifi Malzemeleri

400 gram kıyma (iki kez çekilmiş)

Bir küçük çay bardağı pirinç

Bir yemek kaşığı ince bulgur

Bir büyük kuru soğan

Tuz, karabiber, kekik

On üç adet küçük patates

Bir yemek kaşığı biber salçası

Bir yemek kaşığı domates salçası

Üç su bardağı su

Bir yemek kaşığı sıvı yağ

Üzerine:Bir tatlı kaşığı kuru nane veya reyhan

Van Acem Köftesi Tarifi - Acem Köftesi Nasıl Yapılır? - Van Usulü Sulu Köfte Tarifi

1. Soğanlar çok incecik kıyılır. Kıyma yoğurma kabına alınır. Üzerine kıyılan soğanlar, yıkanan pirinç, bulgur, tuz, karabiber ve kekik (veya bulunursa zeytirun (tarhun otu)) eklenerek iyice yoğrulur.
2. Kullanılacak patates büyüklüğünde ve sayısında yuvarlak köfteler hazırlanır. Köfte ebatındaki patateslerin kabukları soyulur. Burada patatesler bütün halinde kullanılacaktır.
3. Yemeğin pişirileceği tencereye sıvı yağ ve salçalar konulur. Üç bardak su (kullanılan malzemenin miktarına göre bu su miktarı değişebilir) salçaların üzerine eklenir ve salçalar eriyinceye kadar karıştırılır. Üzerine patatesler eklenir ve ağzı kapatılan tenceredeki su kaynayıncaya kadar beklenir.
4. Yapılan köfteler dikkatli bir şekilde patateslerin olduğu tencereye ilave edilir. Kısık ateşte köftelerin pirinci uzayıp patatesler yumuşayıncaya kadar pişirilir. Yemek ocaktan alınmadan üzerine kuru nane veya reyhan serpiştirilir.
5. Ağzı kapalı olarak beş – on dakika dinlendirilen yemek sıcak olarak servis edilir. Van yöresinin Acem Köftesi umumiyetle bir köfteye bir patates gelecek şekilde servis edilir.

Van Acem Köftesi Tarifi ile Alakalı Diğer Hususlar ve Van Usulü Sulu Köfte Yapılışı Püf Noktaları

1. Sulu top köfteye lepe katılabilir: Lepe nedir? Nohudun taş değirmende öğütülmesiyle elde edilen kırık nohut parçaları olup bazı mahalli yemeklerde kullanılır. Bunlar arasında lahana sarma, taş köfte, ekşili pilav ve kuşbaşı etli sebze dolması sayılabilir. İran, Azerbaycan ve Iğdır mutfağında kullanımı yaygındır. Acem köftesi hazırlanırken lepe akşamdan ıslatılır, diğer köfte malzemeleriyle beraber yoğrulur. Bu arada bazıları Van köftesine yarım çay bardağı kadar kırmızı mercimek de köfte harcına ilave eder.
2. Van usulü sulu köfte olarak da bilinen Acem köftesi, bazen etli köfte olarak da adlandırılır. Çünkü Van yöresine ait bir de etsiz yapılan "Sulu Giliko" da vardır.
3. Acem köftesi yanına ne gider? Tebriz köftesinde olduğu gibi yanında yeşil salata ve safranlı pilavla ikram edilebilir. Yanında 🥣EV🏠 YAPIMI SADE DOMATES🍅 ÇORBASI veya 🥣EZOGELİN ÇORBASI🍲, ETLİ KEPSE PİLAVI🍚 (Hatay, Suriye), ZEYTİNYAĞLI BARBUNYA, NANELİ AYRAN🥛, ACILI EZME SALATA🥗 (ANTEP)🥣, LİMONATA🍋🍹, SÜTLAÇ ile bir menü oluşturulabilir.
4. Yumurtalı Acem Köftesi: Bazen de köftelerin dağılmaması için bir tane yumurtanın akı iç harcına ilave edilir. Tam burada yukarıdaki yumurtasız tarifte dağılma problemi yaşanmadığı notunu da düşmek gerekir. Yumurtalı Acem Köftesinde yemek piştikten sonra kaynayan yemeğin sıcağında pişmek üzere içine yumurta kırılır. Bazı yörelerde Acem köftelerinin her birinin içine haşlanmış birer yumurta konulur ki bu tarif Tebriz Köftesi olarak aşağıda yer almaktadır.
5. İran Köftesi - Tebriz köftesi: Büyük bir kasede kıyma, bir adet çırpılmış yumurta, bir ince doğranmış küçük kuru soğan, yarım yemek kaşığı limon suyu, bir tatlı kaşığı tuz, bir çay kaşığı karabiber, bir çay kaşığı tarçın, bir çay kaşığı Hindistan cevizi ve yarım su bardağı haşlanıp süzülüp ezilmiş bezelye iyice karıştırılıp iyice yoğrulur. Harcı parçalara ayrılıp her parçayı yuvarlanır. Eller arasında yassılaştırıp, ortalarına birer katı haşlanmış yumurta ve bir miktar kuru üzüm konulur. Kıymayı üstlerine yayıp, yumurtaların etrafı iyice birleştirilir. Tebriz köfteleri avuçta yuvarlanıp yuvarlak şekle getirdikten sonra tere yağla yağlanmış tepsiye dizip, üstüne yarım su bardağı su veya et suyu dökülür. Tepsi önceden ısıtılmış 200 derecedeki fırına sürülüp yarım saat köfteler kızarıncaya kadar pişirilir. Sunum için ısıtılmış bir servis tabağına aktarılırlar. Yanında yeşil salata ve safranlı pilavla ikram edilir. Bir başka İran köftesi tarifinde köfteler hususi sosunda pişirilir ki harcında kıyma, kuru erik, kuru soğan, pirinç, salça, zerdeçal, kişniş ve safran yer alır.
6. Kürt köftesi Van: Bir tencereye ufak ufak doğranmış kuru soğan, ıslatılıp şişmiş ince köftelik bulgur, tuz, pul biber, reyhan konulur. Üzerini çok fazla geçmeyecek miktarda sıcak su ilave edilir ve ocakta birkaç dakika suyunu çekene kadar tutulur. Bu malzeme soğuyana kadar ağzı kapalı olarak kadar bekletilir ve bir tepsiye dökülür, az bir unla birlikte bulgur özleşinceye kadar yoğrulur. Avuç içinde hafif bastırılarak Kürt köfteleri hazırlanır. Tencereye su ve tuz konularak kaynatılır, Kürt köfteleri bu suya atılarak pişirilir. Sudan tabağa alınan köftelerin üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür. Sosu hazırlamak için sadeyağ eritilip biber ilave edilir. Bu sos yoğurdun üzerine dökülür. Kurut, salçalı tereyağı ve kuru nane dökülerek de servis edilir. Kürt köfteleri yanında turşu ya da turpla yenir.
7. Mirik Köftesi Tarifi: MİRİK KÖFTESİ (YOĞURT SOSLU BULGUR KÖFTESİ, Sivas)
8. Hasanpaşa Köfte Tarifi HASANPAŞA KÖFTESİ
9. Kürt Köftesi (Van) Kürt köftesi bir yemeğin etsiz de ne kadar lezzetli olabileceğinin ispatı olabilir: 1) Önce ince Kısırlık bulgur ile iri pilavlık bulgur kaynayan bir suda on dakika kaynatılarak yumuşatılır. Sonra bir tepsinin içinde karıştırılarak soğuması beklenir. Soğuduktan sonra bunun üstüne sırasıyla bir miktar un, kuru reyhan veya kuru nane, tuz, acı kırmızı pul biber ilave edilir. 2) Bu karışım sıkılınca dağılmayacak bir köfte haline gelinceye kadar iyice yoğrulur. Sonra onlar avuçların içinde sıkılarak köfte haline getirilir. 3) Bir kaba kuşbaşı doğranmış patatesler konur ve bir miktar haşlanır. Patatesler haşlandıktan sonra kevgirle sudan alınır.Yapılan bu bulgur köfteleri patateslerin haşlandığı kaynamakta olan aynı suya atılır ve kaynamaya, pişmeye bırakılır. Suyun yüzüne çıkana kadar haşlanır. 4) O pişerken ocağın bir kenarında da sıvı yağla salça karıştırılır. Salça sıvı yağın içinde iyice eritilip bir sos haline getirilir. Bir tarafta da çökelekle yoğurt karıştırılarak sarımsaklı bir sos yapılır. Yanında turşu ya da turpla yenir. Kürt köftesi piştikten sonra tabağa alınır. Üstüne ezilmiş sarımsaklı süzme yoğurt sosu dökülür. Onun üstüne de salça gezdirilir. Harca yoğurmanın kısa sürmesi için yumurta katılması, sosun piyazlık doğranmış kuru soğanın biraz tuzlanıp yağda kavrularak salça ilavesiyle hazırlanması da mümkündür. Yoğurtlu sos olarak da bir baş sarımsak dövülüp eritilmiş cacığın (veya kurutun) içine katılabilir. Yakın bir köfte tarifi: MİRİK KÖFTESİ (YOĞURT SOSLU BULGUR KÖFTESİ, Sivas)