Yeni Ekonomik Model: Yemek Yenen Kaba Ne Yapilmaz?

Question

Çok kavramaya çalıştım. Çok az kişiye faydası olan bir sistem kısaca nasıl açıklanabilir? En kısa ne şekilde söylenebilir? Geniş halk kitlelerini yoksullaştıran bir işe neden devam edilir? Uzun lafa gerek yok. Gücü veren yoksulları ve orta gelirlileri ezdiğin zaman sonucu ne olur? Seçimden sonra başlıktaki ders bütün siyasetçiler tarafından öğrenilmiş olacak.

Answer 1

“Ülkeyi bir üretim merkezi haline getirecek ekonomik dönüşümü gerçekleştirmeye kararlıyız. Bunun biraz acı verici bir şekilde geçeceğini hesaplamıştık. Acının şiddetini artıran şey savaş oldu. Kararlılığımızı halka ve uluslararası topluma hissettirmeye çalışıyoruz.” denmiş.

“Üretim merkezi” olmak için uzun vadeli bir güven sağlamak gerekir. Senin merkez bankan bile üç ayda bir enflasyon tahinlerini yarı yarıya artırırken ne yerli ne yabancı yatırım yapmaz. Önceden yatırıma karar verenler bile vazgeçer. Değil merkez olmak, kendine yetebilecek üretimi dahi yapamazsın. Her gün her şeyin fiyatı artarken, halk yoksulluktan kırılırken “dönüşüm” Afrikalı aç insanlar ülkesi şartlarına doğru olur. Yabancı, borsadaki varlığını ve devlet tahvillerini satıp fiyatı bastırılmış dövizi alarak arkasına bakmadan kaçıyor.

“Hesaplanan”, planlanan herhangi bir şey olsaydı cinnet kararları sonrası hemen her gün yeni düzenlemeler duyurulmazdı. “Acı verici:” Biz halkı fakirleştirdik, halkın cebindeki parayı alıyoruz. Halkın fakirliğini giderecek yolları da tıkadık. Neyle? Mevduat faizini indirdik. Kur korumalı mevduat çıkardık. Onun da getirisini aşağı indirip tıkadık. Tek gideceği yer döviz ve emlak. Mendil açıp, borçları erteletip bulunan dolar piyasada satılıyor. Nerden geldiği bilinmeyen 28 milyar dolar olmasaydı acaba dolar fiyatı ne olurdu? Yine de halk güvenmediği için 215 milyar dolarlık döviz mevduatını bozmuyor. Hesap verilebilirliğin olmadığı yere demokrasi nasıl denebilir? Hesap sadece seçimde verilmez, kurumlar dönem dönem mecliste sorulara cevap vererek hesap vermeliler. “Kur korumalının maliyetini meclise açıklamam” da ne demektir?

“Savaş” ne kadar olumsuz etkiler? Gıda bulmak için kapısına gittiğin savaştaki ülkelerde bile enflasyonun bizdekinin beşte biri olması ne manaya gelir? Destekli salla…

“Kararlılık” hissediliyor. Bu sebeple dünyanın gözünde kredi notun iflasa çeyrek kalmış kabile devletleri seviyesinde… Dünya, "borç istersen tefeci faizi ödemelisin" diyor. Kendi halkın da hiperenflasyona gidiş kararlılığını hissediyor ve bulduğu parayla aynı kararlılıkla döviz, fiyatı üç katını aşan emlak alıyor.

Hemen bütün ekonomik rakamların kötüleştiği bir kabus yaşatanlar utanmaları gereken tablo ile öğünmeye kalkacak kadar milletini koyun sanıyor... Bir ülkeyi yıkmaya çalışan hiçbir düşmanın yapamayacağı bir yıkım oldu ve sürüyor.

https://www.gazeteduvar.com.tr/nurettin-nebati-aci-verecegini-hesaplamistik-haber-1585791

https://tr.investing.com/news/economy/bakan-nebati-yeni-ekonomi-modeli-bir-donusum-ve-bunun-ac-verici-olacagn-hesaplamstk-2369571

Answer 2

"Ekonomik kriz", "iktisadi buhran"... Bu sözler, tabloyu adlandırmada, açıklamada yetersiz kalıyor, faciayı karşılayamıyor. Çünkü yaşananlar ekonomi sınırının çok çok ötesinde çökertecek ağırlıkta bir güven bunalımı... Çünkü...

Müslüman müslümana değil, insan insana bunu YAPAMAZ. Bu OLAMAZ.

Sistem değişirken 2017'de 25.157.463 kişi, yönetici seçilirken 2018'de 26.330.823 kişi yanıldı mı? Elbette bir kısım, faydalandığı için kendisi bakımından haklıydı. Ama büyük çoğunluk? Büyük çoğunluk, hem bu tarihlerde hem de 20 yıl önce, perişan olacak halkın bedduasından ve kul hakkından korkarak soygunculuk yapmayacak kişileri seçtiğini sandı.

İnsan olan, bir bardak su verene minnettar kalır, ona değil zarar vermek bir iyilikle karşılık vermenin yolunu arar. Neredeyse bir nesil boyu elemelerden geçerek gel, seni tanıdığını sanarak güvenip tekrar saltanat verenleri de vermeyenleri de doğduğuna pişman et... Özellikle de destekleyenler, yaşadıklarına, karşılaştıkları duruma inanamıyor. "Bu yapılamaz, olamaz, mümkün değil" diyor. Mantığın imkan verdiği her şeyle açıklamaya, hoş görülecek taraf aramaya çalışıyor ama bu akıl almaz ihaneti anlamlandırılamıyor. Cami avlusuna işeyen köpeğin bilgisizliği ve şuursuzluğu gerekçe gösterilerek belki eceline hükmedilmeyebilir. Ama, en azından yaptığının sonucunu görerek "Kendi yemek yediğim çanağa ne yapıyorum?" sorusunu sormayanın böyle bir mazereti de yok...

En büyük siyasi sermayesi nedir? Psikolojik inkar mekanizması...

Nasıl? Geçmişte oy verenler kendi kendilerine şunu telkin edecek: "Ben, kendime bu kadar zarar verecek bir seçimi yapmış olamam. Hayır, bir geri zekalının, bir ahmağın bile yapmayacağı bu tercihte bulunacak kadar aşağılık ve değersiz biri olamam. Kısa bir süre sonra, bir şekilde uyanılacak bir kabus yaşıyorum. Her şey düzelecek." Bu, sadece düşünce yapısını felç ederek, realiteden gerçeklerden bağını koparmaya yetecek hipnoz masallarına açık bir zihne yol açar. Bir kısım insan bir yere kadar böyle gitse de uyanış kaçınılmaz...

Demokrasinin hem eksikliği hem de fazileti: Halkın yanılma hakkı, yetki verilenin süre ile sınırlandırılmasıyla, mahkemenin kadıya mülk olmaması ile telafi edilebilir mi? Arada halkı büyük bir şaşkınlıkla derin bir kabusa sürükleyecek işler yapılırsa... Sokrates'in idamı telafi edilebilir mi? Edilemez. Bardağı taşıracak işlerde seçimin müeccelden muaccele dönüşü anayasada yer alırsa durumu hafifletir. Ama daha iyisi bulunana kadar bu...

Answer 3

Aralık 03, 2021: "Altı aylık bir süreç öngörüyoruz. Zor olanı seçtik ama 4-5 aya toparlanacağız, 6 ay sonra ise meyvelerini yiyeceğiz. Vatandaş da bunu hissedecek. Üretimle yabancı yatırımcıların dikkatini çekeceğiz. Çin böyle büyümüş. Biz onlardan daha avantajlıyız. Biz pazara daha yakınız."

https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogan-ekonomide-yol-haritasini-anlatti-cin-de-boyle-buyudu-41952854

Kasım 02, 2022 "İstihdam, üretim, ihracat, cari fazla yoluyla ülkemizi büyütmek olarak özetlediğimiz ekonomi modelimiz meyvelerini veriyor."

Yanlışlıkla farklı bir ülkenin rakamları verildi herhalde ki

Ağustos 2022 itibariyle 12 aylık cari açığı 40.9 milyar dolar olduğunu ve rekora gittiğini, Ağustos ayında Sanayi üretiminin yıllık sadece %1,0 arttığını, Eylül ayında ihracatın sadece %9,2, ithalatın ise %38,1 arttığını, işsizlik oranı 2021 haziranında mevsimsellikten arındırılmış olarak %10,4 iken yeni cinnet ekonomisi ile 2022 Martında %11.5 seviyesine yükseldiğini bilseydi meyvelerin zehirli olduğunu görecekti. Liraya güvenenlerin varlıklarının gasp edildiği ve ülkenin toplam borç stokunun akıl almaz bir hızla çok kısa bir zamanda füze gibi yükseldiği (Eylül 2021'de 2.2 trilyon iken %68,5 artışla Eylül 2022'de 3,7 trilyon liraya ulaştı ki ayrıca gizli borçlar var.) bir meyveden istifade edebilenlerin faiz lobisi ve bazı çok büyük sermayedar olduğu bir durum... Elbette bir devlet başkanı doğru olmadığını bildiği şeyleri halkın gözünün içine baka baka söylemez. Kağıtlar karışmış veya sehven söylenmiş olmalı...

https://www.sbb.gov.tr/mart-2022-istihdam-verileri/

https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri

Answer 4

Bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum veya davranışlarındaki motivasyonu tam olarak anlamak (empati) kişilik gelişmesinde çok önemlidir.

Yeni ekonomik modeli ortaya koyanların bu gelişimine katkı vermek herkesin görevidir.

Bu kişiler, yılların emeği olan birikimlerinin çöpe dönüşmesini dehşet içinde izleyen halkın bu travmasını bizzat yaşayabilirlerse bu gelişimlerine destek olunmuş sayılır.

Elbette milyarlarca dolarlık servet ve milyonlarca dolarlık gelire sahip olanların bu duyguları bizzat yaşamaları çok zor. Ama hiç olmazsa ucu ucuna denkleştirip hayatta kalmaya çalışanların, her markete, çarşıya, pazara gidişinde yükselmiş fiyatlarla karşılaşınca yaşadıkları gerilimi, korkuyu ve acıyı denemeleri çok yararlı olur.

Biraz olsun bu deneyimi hissedebilmeleri için, saltanat kayığından inerek mahkemeler önünde temize çıkma çırpınışının heyecanını yaşamalarına bütün halk olarak destek vermek insani bir ödevdir.

Answer 5

Yeni ekonomik modelin faydalı sonuçlarından biri: Yaşadığı yerde dilediği konutu almaya gücü yetenler, oldukça kısa bir sürede ancak dağ başında yapılması muhtemel konutlardan birinin kurada çıkma ihtimalini satın almaya gücü yetebilecek seviyeye çökertildi.
Diğeri: Otelde pansiyonda kalmaya parası yetmeyen tatilcinin gırtlağına yapışıldı: Çadır vergisi alınacak...
Öbürü: Yarım simit satılmaya başlandı.

Başka: Boş baklavadan sonra şerbetsiz baklava: Baklavada kullanılan Antep fıstığı ve şekerin zamlanması boş baklavadan sonra ‘şerbetsiz baklava’ dönemini başlatıyor

https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/bos-baklavadan-sonra-serbetsiz-baklava-7182053/

Başka: Elazığlı Fırıncı: "Bayat Ekmekleri Eskiden Hayvanlara Gönderiyorduk. Şu An Elimizde Bayat Ekmek Kalmıyor"

https://www.haberler.com/yerel/elazigli-firinci-bayat-ekmekleri-eskiden-14951362-haberi/

Başka: Boş baklavadan sonra, boş tost dönemi Gaziantepli bir tostçu, ekmeğin arasına ketçap ve biber koyarak yaptığı ‘Boş Tostu” 2 TL’den satınca sosyal medyada gündem oldu.

https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/bos-baklavadan-sonra-bos-tost-donemi-6947962/

Et tüketimi yarı yarıya azaldı.

https://onedio.com/haber/turkiye-de-kirmizi-et-luks-oldu-et-tuketimi-5-yilda-yari-yariya-dustu-1081993

Bir kilo peynirin fiyatı bir kilo eti geçti.

https://www.msn.com/tr-tr/haber/diger/peynirin-kilosu-k%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1-eti-ge%C3%A7ti-i%C5%9Fte-vatanda%C5%9F%C4%B1n-cebini-yakan-zamm%C4%B1n-arkas%C4%B1ndaki-sebep/ar-AA14izDY

Kesin Nobellik bir model...

Süt ürünlerinin, temel gıdanın üretimi azaldı. Ekonomi büyümüş sabit gelirlinin haberi yok. Ekonomi sadece kendi çevresindekiler için büyüdü. Sizin yüzünüzden memur, işçi fakirleşti. Kiracı - ev sahibi, işçi - işveren barışı bitti. Sizin yüzünüzden bu ülkenin tertemiz insanlarının onuru çiğnendi. Emekli, dokunsan ağlayacak durumda… Bu yoksulluk insanların haysiyetlerini koruma mücadelesine döndü. Cumhuriyet tarihinin en yüksek üretici enflasyonu yaşandı. Böyle bir enflasyonu bu millet görmedi. Modelin sonucu, gençlerin kaçıp kurtulmak istediği bir ülke var artık. Ekonomiyi bitirdin. Fakiri, orta gelirliyi bitirdin. Hatta bir kısım zengini bile bitirdin. Kendini, partini, siyasi akımını bitirdin. Bedeli de sadece ve sadece "seçim kaybetmek", öyle mi?

Answer 6

Yeni ekonomik model kadar parlak bir fikir, 1914 yılında bir Osmanlı Devleti Yöneticisi tarafından dile getirildi:

"Harika bir fikrim var: Almanya o kadar güçlü bir devlet ki birlikte savaşa girersek bütün kayıplarımızı geri aldığımız gibi büyük bir zenginliğe ulaşabiliriz. Ne duruyoruz, savaşa girmek için bir yerlere saldıralım. Hatta parası ödenmiş gemilerimizi teslim edecek olanlara da gemilerimizi almayı beklemeden savaş ilan edelim ki zarar olabildiği kadar artsın ve savaşa daha zayıf bir donanma ile girelim."

Karar, yalakalar heyetinden, boynu eğri danışmanlardan, dalkavuklar kurulundan da tasdiklenmişse harika... Üstelik yüksek meddahlar konseyi ve yüce yağcılar komitesi de alkışlamışsa...

Kumar masasına konan vatan evlatlarının canı, malı, ırzı, devletin toprakları hiç mühim değildi. Kazanılırsa elde edilecek şahsi mal ve makam temel hedefti.

Başşehri dahil milyonlarca kilometrekarelik topraklarının önemli bir kısmı işgal edilirken, savaş boyunca günde ortalama 493 asker hayatını kaybetti. Robert Schuman Merkezi’ne göre Osmanlı’da ölen askerlerin sayısı yaklaşık 772 bini, ölen sivillerin sayısı 2 milyon 150 bini buldu. Osmanlı’daki toplam kayıp böylelikle nüfusun %13,72’sine karşılık geldi.

https://tr.euronews.com/2018/11/10/birinci-dunya-savasinin-100-uncu-yil-donumu-savas-hakkinda-bilmeniz-gereken-5-sey

Yeni ekonomik modelle ilgili en kısa yorum: Zırva tevil götürmez.
%19'luk enflasyonun düşmesi için Merkez Bankası faizleri değiştirilmişken %85'e yükseldiği durumda hangi sözüne güvenilir. "Fakirden al, zengine ver" modeli ile gözünü kapatıp altı ay sonra görmeyi umacağın ışıltı değil, altı sene beklesen de bitmeyecek bir kabustur.

Ülkeye nükleer bir ekonomi bombası atıp, sonra da milleti olup biteni kavrayamayacak zeka seviyesindeymiş gibi masallarla, dini, milli yalanlarla, olmayan başarı hikayeleri ile aldatarak seçim kazanma taktiklerinin son kullanma tarihi çoktan geçti.

Answer 7

Temel problem, demokratik bir siyaset ortamında yöneticilerin her durumda başta kalacaklarına kesin inanmalarıdır.

"Ben seçmenin ağzının ortasına def-i hacet etsem gene de bana oy verir." diyebiliyorsan her şeyi yapmakta serbestsin.

Answer 8

"Enflasyonu hedeflediğimiz şekilde 2023 sonunda yüzde 20'ler seviyesine 2024'de tek haneli rakamlara düşürmek için ne gerekiyorsa yapmakta kararlıyız. Açıkça söylüyorum herkes hesabını 2023'de yüzde 20'ler seviyesine göre yapsın. Aksi yönde hareket edenlerle biz hükümet olarak yetkimizi, milletimiz iradesini kullanarak gereken cevabı verecektir."
Fakat, 04 Ağustos 2021'de:

"Ağustos ile birlikte enflasyonda da düşüşü göreceğiz"

https://www.bloomberght.com/agustos-ile-birlikte-enflasyonda-da-dususu-gorecegiz-2285247

Enflasyon, yeni ekonomik programa başlamadan zaten yüzde 19'du. Modele geçildikten sonra bir yıl geçmiş, (gıdada KDV indirimi gibi birçok vergiden vazgeçilerek makyajlı olarak bile aslında en az %120 olması gereken) enflasyon %85'e gelmiş,  2 yıl sonrası için 20'ler hedefleniyor. O zaman biz bu rezaletlere neden katlandık. Daha da fakirleşmek için mi?  Hangi lafına güveneceğiz, hangisine inanacağız? Zaten 2023 sonunda bu ve diğer yalanlarını da alıp gitmiş olacaksın.  Madem %20 enflasyon olacak neden bütün bütçe büyüklüklerini çok daha fazla arttırdın?

"2022 yılına göre ek bütçe dahil 2023 bütçe ödenekleri yüzde 57,9 artmaktadır."
https://www.bbc.com/turkce/articles/cv2p38ykz7

Vergilere cezalara neden yüzde 123 zam yaptın?  Motorlu taşıtlar vergisi zammını %20 yerine %61.5 yaparak aksi yönde hareket edene, yani kendine, yetkini kullanarak cevap verecek misin? O toplanan vergileri zaten başka bir yönetim harcayacak...

Hesabınızın kuvveti ve doğruluğu zaten ispatlı: AKP yüzde 99.9 hata yaptı: Bu hesap nasıl yapıldı?

https://www.odatv4.com/guncel/akp-yuzde-99.9-hata-yapti-bu-hesap-nasil-yapildi--07072139-216785

Ayrıca şimdiye kadar açıklanan %85'lik enflasyon ne kadar doğru?

İşte yeni ekonomi modeli: Trabzon Şehir Hastanesi’nin maliyeti dört kat arttı.

https://www.sozcu.com.tr/2022/emlak/iste-yeni-ekonomi-modeli-trabzon-sehir-hastanesinin-maliyeti-dort-kat-artti-7517579

Herkes hesabını yüzde yirmilere göre yapsın da devlet sermayeli kurumlar gibi batsın... İyi ama onların iflasları gizleyecek şekilde vergi toplama ve toplanan vergilerle yandaşları destekleyen kurumları sermayelendirme gibi imkanları yok ki...

Utanmadan yapılan bir itirafla 2022 en kötü dönem olarak tarihe geçse de daha beterini yapacak kapasitesizlik fazlasıyla var...

https://t24.com.tr/haber/bakan-nebati-2022-en-kotu-yil-olarak-tarihe-gececek,1078249

Ekonomik model hedefine ulaştı, neticede büyük çoğunluk fakirleşti. Yine en az aynı utanmazlık ve ne söylediğini bilmezlikle, artık sadakaya muhtaç halkın ücretine zam lütfetmenin, dilenecek duruma düşürülmüş insanların maaşını artırmanın bereketinden söz ediliyor: Patronlar ve ağaların bakışıyla bakıyor on milyonlarca sabit daha doğrusu azalan gelirliye... Onların vergisiyle maaş aldığını bilmeden... Asgari ücreti özel kurumlar vereceği için sıkıntı yok... Emeklinin maaşını bulunduğu açlık seviyesinin yarısından yukarı çıkarmak da bereket değil  mi? O olmaz değil mi? O zaman yandaşı besleyecek para mı kalır?

https://www.yenicaggazetesi.com.tr/nebatiden-asgari-ucret-aciklamasi-fakir-fukaraya-vermek-bereket-getirir-607197h.htm

Siyasette başarı ve başarısızlık seçimlerde değerlendirilir. Seçimler yakın veya uzak olabilir. Halkın alkışlayabilme özgürlüğü kadar yuhalayabilme olmasa da eleştirebilme özgürlüğü, medya serbestliği yoksa siyasetçi kendini düzeltemez. Toplantılar, gösteriler, yürüyüşler, grevler serbest olmalı... Gazeteler, televizyonlar, radyolar, internet siteleri, sosyal medya özgürce eleştirebilmeli... Ama çok defa hakaret gibi gerekçelerle konuşanların yazanların etkileyici vurgular yapmaları engelleniyor. Bazen de vergi memurları gönderilerek teslim olmaları sağlanıyor. Bu sebeple ekonomi alanında yapılanlardan daha önemlisi hukuk, özgürlük ve adalet alanlarındaki ilerlemelerdir.